Pińczów

  W otoczeniu Garbu Pińczowskiego oraz doliny pełnej łąk i stawów leży miasteczko Pińczów. Mimo że jest niewielkie, ma wiele do zaoferowania i może stać się ciekawą alternatywą na weekend. Amatorzy wypoczynku na świeżym powietrzu mogą wybrać się na kajakowy spływ malowniczą Nidą, leniwie wijącą się pośród pól i łąk lub na rowerową wycieczkę do Buska Zdroju przez Las Winiarski. W Michałowie koło Pińczowa miłośnicy jazdy konnej chętnie spędzą czas w siodle, a szukający mocnych wrażeń pokuszą się na lot widokowy motolotnią, który oferuje Aeroklub Pińczowski. Zapaleni ogrodnicy powinni koniecznie zajrzeć do pobliskiego "Ogrodu na rozstajach" w Młodzawach Małych w którym znajdują się ponad 2000 gatunków roślin oraz rzadko spotykane białe pawie i czarne bociany. Dzieci na pewno będą miały frajdę z przejażdżki Ciuchcią Ekspress Ponidzie, która jest jedną z największych atrakcji województwa świętokrzyskiego. Wycieczka tą wąskotorową kolejką zwieńczona biesiadą przy ognisku na pewno spodoba się także dorosłym..

 W pierwszej kolejności pojechaliśmy na Klasztorne Wzgórze. Niestety w pobliżu szutrowej drogi prowadzącej do kaplicy św. Anny nie ma żadnego parkingu. My zostawiliśmy samochód na początku tej drogi gdzieś między domami i resztę pokonaliśmy spacerem. Im bliżej celu tym ładniejsza panorama :)

Ze wzgórza rozciąga się piękny widok na Pińczów i okolicę. Tutaj akurat widać cmentarz parafialny i przylegający do niego cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej. Do miasta można zejść tą ścieżką na lewo..

Kaplica Św. Anny powstała w 1600 r. Została wzniesiona z inicjatywy margrabiego Zygmunta Myszkowskiego. Niegdyś była otoczona umocnieniami i stanowiła część fortyfikacji zamku pińczowskiego. Kaplica jak i przylegająca do niej kruchta zwieńczone zostały kopułami z latarnią. Niestety otwarta jest tylko kilka dni w roku. Wewnątrz znajduje się kamienna kropielnica z XVII w. i umieszczona na ołtarzu marmurowa tablica fundacyjna..

Oczywiście rozłożyliśmy się na trawie i z przyjemnością łapaliśmy pierwsze promienie wiosennego słońca..

 Ze wzgórza dobrze widać Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Pińczowie.. 

..oraz dawny klasztor oo. Paulinów i kościół św. Jana Ewangelisty.. 

Powstanie Pińczowa związane jest z kamieniołomem, który istniał tutaj w XII w. Początkowo był to niewielki gród, zniszczony w 1241 r. prawdopodobnie przez Tatarów. W I poł. XIV w. na jego miejscu został wzniesiony gotycki zamek, u stóp którego rozwinęła się osada. Jej nazwy zmieniały się przez lata kilkakrotnie, aż do XVI w. kiedy to zaczęto używać już współczesnej. Niestety nie wiadomo nic o pierwszych właścicielach Pińczowa. Dopiero w 1424 r. odnotowano, że właścicielami osady zostali Oleśniccy, którzy wznieśli na Górze Zamkowej nową warownię, a w osadzie wybudowali klasztor Paulinów. W 1428 r. Pińczów otrzymał prawa miejskie. Ludność miasteczka trudniła się głównie sadownictwem, hodowlą bydła i rolnictwem. W 1586 r. biskup krakowski Piotr Myszkowski wykupił miasto. Na przełomie XVI i XVII w. Myszkowscy przebudowali stary zamek Oleśnickich. W roku 1592 Zygmunt Myszkowski założył w okolicy nowe miasto Mirów, które kilka lat później zostało przyłączone do Pińczowa. W 1657 roku wojska szwedzkie zajęły zamek i miasto.  Po III rozbiorze Polski miasto znalazło się pod zaborem austriackim, a w 1815 r. pod zaborem rosyjskim.

Ulica Legionistów przecina rzekę Nidę. Po jej prawej stronie można dostrzec hangar Aeroklubu Pińczowskiego i fragment zalewu. Pińczów jest także punktem początkowym szlaku turystycznego do Wiślicy..

Z ulicy Żwirki i Wigury rozpoczęliśmy wspinaczkę na wzgórze na którym kiedyś stał Zamek Pińczowski. W XV wieku należał on do najwspanialszych warowni Małopolski. Pierwsze wzmianki o zamku pochodzą z 1400 r. Został on częściowo wzniesiony z kamiennych bloków, w górnych partiach wykorzystano cegłę. Główną częścią zamku była potężna wieża łącząca funkcje mieszkalne z obronnymi. W 1586 r. zamek kupił biskup krakowski Piotr Myszkowski, który go gruntownie przebudował i wyremontował. Nad całą inwestycją pieczę sprawował architekt i rzeźbiarz królewski Santi Gucci. Był on związany z Pińczowem, zarządzał m.im tutejszymi warsztatami kamieniarskimi i kamieniołomami. Po śmierci ostatniego przedstawiciela rodu Myszkowskich zamek w 1729 roku stał się własnością rodziny Wielopolskich. Niestety około 50 lat później był już opuszczony i zaniedbany. Pod koniec XVIII wieku rozpoczęto jego rozbiórkę. Ocalał jedynie jeden z czterech pawilonów ogrodowych, dziś znajdujący się przy Pałacu Wielopolskich i niewielkie ślady murów na wzgórzu zamkowym. Ot tyle co pozostało po tej pięknej fortyfikacji..

Widok na Pałac Wielopolskich, do którego zmierzaliśmy schodząc ze wzgórza..

 Przed pałacem znajduje się jedyna zachowana baszta z czterech, umieszczonych niegdyś w ogrodzeniu pałacowym. Ta późnorenesansowa jednopiętrowa budowla zwieńczona jest gzymsem z liśćmi akantu, kiedyś ozdobiona gankiem lub balkonem po którym pozostały tylko kamienne wsporniki. Ściany obłożone zostały płytami z wapienia pińczowskiego. Na piętrze znajduje się ozdobny portal wejściowy z herbem Jastrzębiec. Stanowiła ona niegdyś część zespołu zamkowego Myszkowskich..

W latach 1773-1799 został wzniesiony Pałac Wielopolskich. Ten piętrowy budynek na rzucie prostokąta, został prawdopodobnie zaprojektowany przez sławnego gdańskiego architekta Franciszka Naxa. Fasada barokowo klasycystycznego pałacu, została przyozdobiona herbem Franciszka Wielopolskiego oraz płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z mitologii. Wnętrze zostało przebudowane w XIX w..

Fontanna w rynku jest repliką XVI wiecznej fontanny z 1593 r..

Przemierzając rynek doszliśmy do pomnika "Chwała bohaterom poległym za wolność Polski". Po drugiej stronie ulicy znajduje się dzwonnica kościoła św.Jana, która została zbudowana w latach 1685-1691. Po zakończeniu budowy zawieszono na niej trzy dzwony, które nazwano: Jan, Fabian i Jutrzniak. Kiedyś ich dźwięk nie tylko nawoływał do modlitwy, ale także ostrzegał przed ogniem. Na jednej ze ścian dzwonnicy wmurowano dwie tablice pamiątkowe. Ta z 1933 roku, upamiętnia zwycięstwo Jana Sobieskiego pod Wiedniem, a druga z 1998 roku Józefa Piłsudskiego i jego pobyt w Pińczowie w 1914 r..

 Na rogu rynku znajduje się dawny zespół klasztorny oo. Paulinów. W jego skład wchodzi m.in piętrowy budynek o nazwie Belweder z ogrodem - zwanym wirydarzem - w środku. Wokół ogrodu biegnie krużganek z ciągiem pomieszczeń. Swoją siedzibę ma tutaj Muzeum Regionalne, Dom Kultury a także kino. Przed Belwederem na niewielkim skwerze stoi pomnik pisarza Adolfa Dygasińskiego..

Kościół św. Jana początkowo gotycki, w XVII w. został przebudowany w stylu manierystycznym. Jest to trójnawowa bazylika, której front wieńczy szczyt o dwóch kondygnacjach.

W latach 1720-1723 do południowej nawy dobudowano kaplicę Aniołów, która ma kształt kwadratu i jest przykryta kopułą z latarnią.

Wnętrze kościoła jest naprawdę piękne i bogato zdobione. Na ołtarzu głównym z ok.1744 roku zobaczymy krzyż, a między kolumnami figury czterech ewangelistów. Nad krzyżem znajduje się Trójca Święta z aniołami..

Ogrom zdobień naprawdę budzi zachwyt..

Nad wejściem do nawy głównej znajduje się barokowy chór z pierwszej połowy XVIII w. Organy wykonał po 1757 r. organmistrz Wojciech Szyplewski z Krakowa..

W kościele jest aż dziewięć ołtarzy bocznych. Na drugim zdjęciu poniżej marmurowa chrzcielnica..

Budynek poczty przy ulicy Batalionów Chłopskich..

Pierwsi Żydzi pojawili się w Pińczowie już w I połowie XVI wieku. W 1594-1609 za zezwoleniem marszałka wielkiego koronnego Zygmunta Myszkowskiego wybudowali oni synagogę. W miarę upływu czasu powstały też szkoły żydowskie, biblioteki i drukarnie. Podczas II wojny światowej synagoga została zdewastowana przez hitlerowców, którzy urządzili w niej magazyny i garaże. Przepadł też zbiór 100 zwojów Tory gromadzonych przez wieki. Bożnica uległa zniszczeniu w bombardowaniach, a ludność żydowska została deportowana do obozu zagłady w Treblince. Po wojnie rozpoczęto remont synagogi. W latach 70-tych podjęto decyzję o stworzeniu tutaj Muzeum Ponidzia. Od tego czasu bożnicę sukcesywnie poddawano konserwacji, aż w dniach 16-18 czerwca 2006 roku odbyło się tutaj pierwsze nabożeństwo szabatowe od czasu zakończenia II wojny światowej. Dziś można tutaj obejrzeć stałą wystawę judaików, gdzie najciekawszym eksponatem są XIX-wieczne zwoje Tory, które przez wiele lat tkwiły zamurowane w ścianie..

Ściana z macew pochodzących z nieistniejących już cmentarzy żydowskich w Pińczowie..

Ulica Klasztorna..

Późnorenesansowy kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny jest budowlą jednonawową. Do nawy z obydwu stron dobudowane zostały kwadratowe kaplice przykryte kopułami z latarnią. Północna kaplica nosi wezwanie św. Jana Nepomucena, południowa Pana Jezusa.

Został on ufundowany przez biskupa Piotra Myszkowskiego w 1587 roku i ukończony w 1619 roku. W  1683 roku Stanisław Kazimierz Myszkowski sprowadził do Pińczowa franciszkanów reformatów, którzy założyli tutaj swój klasztor i zaczęli sprawować opiekę nad świątynią. Zakonnicy mieszkali w klasztorze do 1910 roku, później klasztor został zlikwidowany i częściowo przebudowany na szpital. W 1928 roku reformaci reaktywowali swój klasztor.

  Przed kruchtą stoi barokowy, kamienny krucyfiks z pocz. XVIIl w..

 Teren klasztorny otacza stary mur z XVII/XVIII w..

 W arkadowym krużganku utworzono stacje drogi krzyżowej. Na dziedzińcu przed kościołem stoi kilka figur świętych. Po prawej św. Antoni..

Św. Franciszek i Matka Boska..

Brama wejściowa z rzeźbą św. Jana Nepomucena..

Kierując się dalej na południowy-wschód ulicą Batalionów Chłopskich, doszliśmy do niewielkiego skweru naprzeciw którego znajduje się Drukarnia Ariańska..

 Została ona wzniesiona na przełomie XVI i XVII wieku. Ma dość ciekawą i wyróżniającą się elewację. Zdobią ją ułożone na przemian kamienne, prostokątne i kwadratowe płyty. Budynek nosi nazwę drukarni, ale tak naprawdę nigdy takiej funkcji nie pełnił. Prawdopodobnie kiedyś były tu łaźnie. Dziś mieści się tutaj oddział Archiwum Państwowego w Kielcach..